Evaluatie Ouderenproof
Eindrapportage over de uitvoeringsstatus van de adviezen Ouderenproof
Inleiding
In 2005 bracht Ouderenproof een rapport uit met ca. 90 gedetailleerde adviezen voor de Gemeente Krimpen aan den IJssel. Dit met het doel de gemeente meer “ouderen proof” te maken. Eén van de directe uitkomsten bij het uitbrengen van bovengenoemd rapport was de instelling van het Seniorenplatform door B&W van de gemeente. Dit platform had mede tot taak toe te zien op de invulling van de in het rapport gedane adviezen.
Na 5 jaar lijkt het een goed moment om de eindstatus van de (eventuele) uitvoering van de adviezen te inventariseren. In onderstaand overzicht is gebruik gemaakt van de publiekssamenvatting van de adviezen.
De rapportage volgt de hoofdstukindeling van het rapport.
INDELING
- Wonen (woningvoorraad)
- Wonen (woonomgeving)
- Wonen (domotica)
- Zorg (algemeen)
- Zorg (palliatieve zorg)
- Zorg (mantelzorg)
- Dienstverlening (openbaar vervoer)
- Dienstverlening (andere openbare voorzieningen)
- Dienstverlening (politieoptreden)
- Dienstverlening (voorzieningen door commercie/vrijwilligers)
- Welzijn & participatie (communicatieplan voor senioren)
- Welzijn & participatie (sociaal isolement)
- Welzijn & participatie (proactieve gezondheidszorg)
- Welzijn & participatie (senioren serieus nemen)
- Welzijn & participatie (veiligheid)
- WONEN (woningvoorraad)
- A. kwaliteit van de woning
– instellen van kwaliteitsniveaus voor seniorenwoningen, zoals bijv. het aantal sterren bij hotels
– omgevingseisen en levensloopbestendigheid opnemen als kwaliteitsbepalende factoren
– aanpassen en opwaarderen van bestaande woningen
De gehele woningvoorraad in de gemeente wordt in beeld gebracht middels de databank van de ‘woonzorg-verkenner’ die door de gemeente wordt ingezet. Hierin worden tevens de omgevingsfactoren (winkels, openbaar vervoer etc. meegenomen). Alle huurwoningen zijn hier nu in opgenomen, de komende tijd gaat gewerkt worden aan de private woningen. Alle nieuwbouwappartementen worden/zijn levensloop bestendig uitgevoerd. Qua Wonen heeft in overleg met vele partijen een uitvoerig protocol opgesteld voor de gedetailleerde beschrijving van levensloopbestendige woningen, welke zij uiteraard bij nieuwbouw volgt.
De ambitie t.a.v. de woningen is enigszins bijgesteld. Er wordt nu in het programma woonservice gesproken over het levensloopgeschikt maken van de gemeente i.p.v. te spreken van levensloopbestendige woningen. - B. Locaties en voorraad
– inventarisatie van alle geschikte seniorenwoningen
– geschikte bouwlocaties reserveren
– oplossen huidige leegstand
– monitoren van instroom en doorstroom
Door de nieuwbouw van het Facet en omgeving, de nieuwbouw van appartementen in Bloemrijk, de nieuwbouw in Langeland Zuid, de planning met betrekking tot het centrum zoals bij voorbeeld de Prinsessenflats is een groot aantal, voor senioren geschikte, woningen in aanbouw (nu ca. 500) of in de planning. Wellicht zal zich door de economische ontwikkelingen de komende jaren een nieuwe leegstand ontwikkelen. De monitoring van doorstroom wordt op dit moment aan de markt (makelaars) overgelaten. - C. Sociale aspecten
– belangengroeperingen inschakelen bij voorbereiding en uitvoering van bouwprojecten; resultaatafspraken zijn hierbij essentieel.
-. andere woonvormen stimuleren (groepswonen)
Bij bouwprojecten van Qua Wonen wordt door deze corporatie veel gedaan aan het betrekken van belangen groepen. De inspraakprocedures van de gemeente worden alle vol ingezet maar kunnen qua communicatie worden verbeterd. Voor andere woonvormen is geen spoor van belangstelling in onze gemeenschap gevonden.
- A. kwaliteit van de woning
- WONEN (woonomgeving)
- A. ruimtelijke aspecten
– goede spreiding van ‘woonzorgzones’ door in het centrum een locatie te reserveren
– goede toegankelijkheid van (semi) openbare gebouwen door aanpassing hellingbanen (niet te steil)
– realisatie van seniorenvoorziening in Oud Krimpen zoals Parkrand
– realisatie van het programma ‘woonzorgzonering’ inzake wegen/riolering, oversteekplaatsen, openbaar groen etc.
– Krimpenerhout bereikbaar maken met de Belbus
In de centrumplanning is een woonzorgsteunpunt voor het centrum/Oud Krimpen opgenomen. De hellingbaan bij het gezondheidscentrum was één van de zaken die vrijwel direct na het uitkomen van de adviezen is gerealiseerd. Door middel van wijkschouwen en gemeentelijke bijeenkomsten rondom/vooraf aan herbestrating en of vernieuwing van riolering zijn grote stappen gemaakt. De kwaliteit hiervan kan evenwel nog stevig verbeterd worden. Mede om reden van verzekeringtechnische en organisatorische aard ziet de Belbus af van rijden buiten de gemeente.
- B. buitenruimte en veiligheid
– groenonderhoud op hoger plan tillen om het ontstaan van onveilige plekken te voorkomen en slechte bestrating snel verbeteren
– verlichting op achterpaden verbeteren
– locaties van hangplekken nog eens kritisch bezien en meer politietoezicht
– plaatsen van spiegels in de haakse bocht van de van Hoogendijktunnel
– trottoirs aanleggen (Lekdijk en Boveneindselaan)
– verbetering klachtenbehandeling openbare werken
De gemeente heeft een aantal jaren een groenplan voor de gehele gemeente ontwikkeld. Dit plan wordt regelmatig (ook geplaagd door budgettaire zaken) opnieuw bezien. Veel aandacht wordt gegeven aan de keuze van nieuw aan te planten bomen (meer diversiteit en geschiktheid).
Tevens is 3 jaar geleden een ‘fietsplan’ voor de gehele gemeente vastgesteld. Het seniorenplatform had hierop enige kritiek. Eén detail: de fietsovergang bij het zwembad moet nog worden aangepast (toegezegd door de wethouder). Probleem blijft de nationale aanpak van suggestie en daadwerkelijke fietspaden. Een onderscheid dat meer theoretische dan praktische waarde heeft. Ook de voorlichting 30 km zones vereist o.i. constante aandacht van de lokale overheid.
Door de instelling van één telefoonnummer en één balie in het gemeentehuis worden klachten snel ter plekke gebracht en wordt zeker ten aanzien van reparaties adequaat gehandeld.
Bij herbestratingsplannen wordt tevens voldoende aandacht gegeven aan de achterpaden. De behandeling van klachten op het gebied van verlichting kan nog worden verbeterd maar hebben de aandacht van de politiek en de gemeente. De tunnel is voorzien van een doorgetrokken lijn. Op de dijken is/was vrijwel geen plaats voor trottoirs. Wel is de dijk 30 km zone geworden en wordt bij nieuwbouw rekening gehouden met de voetganger (voor zover mogelijk).
De hangplekken zijn recentelijk opnieuw bekeken, en lijken op dusdanige plekken te liggen dat van overlast vrijwel geen sprake is. De wijkagenten spelen een vrijwel onzichtbare rol.
- A. ruimtelijke aspecten
- WONEN (domotica)
Domotica is de verzamelnaam voor slimme elektronische voorzieningen in woningen, ter vergroting van comfort, veiligheid etc. Te denken valt aan: medisch alarm, videofoon bij ingangen, automatische buitenverlichting, inbraak/brand alarmering, netwerk voor internet/telefoon en klimaatregeling. Gevraagd werd een actief beleid op dit gebied.
Samen met Qua Wonen en de Ouderen Bonden is getracht een modelwoning voor domotica ingericht en bemand te krijgen. Dit is een stille dood gestorven door gebrek aan goede voorbeelden en bemanning. De recente aanleg van het glasvezelnetwerk geeft in de toekomst wellicht meerdere mogelijkheden, met name op het medische/zorg vlak. Op dit moment is alarmering via het glasvezelnetwerk niet mogelijk. Echter bij de ontwikkeling van meer netwerken zal de techniek zeker ‘bijschakelen’. Kortom, de komende jaren zal dit onderwerp blijven ‘sluimeren’. - ZORG (algemeen)
– de gemeente moet duidelijk maken hoe de zorgtaken zullen worden ingevuld naar aanleiding van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning
– veiligstellen van de huidige budgetten in de zorg voor de overgang
– aanstelling van een seniorenadviseur die samen met vrijwilligers de zorgbehoefte inventariseert
Mede door de instelling van de wettelijk verplichte WMO-Raad zijn vele adviezen aan de gemeente gegeven die vrijwel steeds werden gevolgd. De communicatie hieromtrent vond plaats d.m.v. een WMO-krant voor de gehele gemeente. Ruim 1 jaar geleden is een bekwame ouderenadviseur aangesteld en via het Meldpunt werkzaam in de gemeente. Huisbezoeken bij senioren worden stelselmatig uitgevoerd door getrainde vrijwilligers. ‘Probleem’ situaties zijn geconstateerd en aangepakt. Enig zicht op eenzaamheid, evenals constante positieve druk op de zorgverleners ontstaat. - ZORG (palliatieve zorg)
– aansluiting bij het Rotterdamse netwerk
– benut de ingezette weg en formaliseer de spontaan ontstane werkgroep
– betrek de huisartsen en de vrijwillige terminale zorg erbij
Aansluiting bij het Rotterdamse netwerk is reeds geruime tijd een feit. De status van de werkgroep is onbekend. - ZORG (mantelzorg)
– stel budget beschikbaar voor professionele coördinatie mantelzorg vrijwilligers
– scholing van deze groep
– laat centrale rol bij het Meldpunt
Budget is uitgetrokken voor sterke mantelzorg ondersteuning. Er zijn alvoorzieningen voor bijeenkomsten, een informatiebulletin en scholing waar nodig. Het Meldpunt heeft hierin een centrale rol. - DIENSTVERLENING (openbaar vervoer)
– betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer, 24 uur per dag en 7 dagen per week
– directe verbinding IJsselland Ziekenhuis en NS station Alexander
– aansluiting op de Fast Ferry
In 2008 lukte het om de verbinding met het ziekenhuis en het NS station tot stand te brengen. Helaas zal deze verbinding ( na overigens al aanpassingen in 2010) vanaf begin 2012 door de algemene bezuinigingen sneuvelen. De (beperkte) aansluiting met de Fast Ferry in de Stormpolder blijft overeind. Het bijzondere collectieve vervoer blijft weinig transparant. Een nationaal probleem dat moeilijk op te lossen lijkt. Van groot belang was de opzet van de vrijwilligers organisatie BELBUS in 2006/2007; inmiddels is deze activiteit uitgegroeid tot ruim 30.000 ritten per jaar binnen de gemeente grenzen. - DIENSTVERLENING (andere openbare voorzieningen)
– openbare toiletten in of in de directe omgeving van winkelcentra
– meer en beter onderhouden zitbankjes; opruimen zwerfafval
– langere openstelling bibliotheek, zwembad en andere sportaccommodaties
In drie winkels zijn nu in de Crimpenhof toiletten aanwezig, zij het dat zij middels een te vragen sleutel zijn te gebruiken. Voor de Korf zijn openbare toiletten bij de eerstkomende verbouwing toegezegd. De zitbankjes zijn niet in aantal toegenomen, wel wordt er duidelijk beter onderhouden. Zwerfafval wordt regelmatig op doorgaande wegen geruimd. De Krimpense bibliotheek is gefuseerd met de Capelse. De onder druk staande pecunia treft deze instelling zeker en heeft dus ook gevolgen voor de openstelling. Het zwembad trekt vele duizenden bezoekers maar staat gezien de totale kosten van ruim 7 ton per jaar onder druk. De toekomst lijkt ongewis., ongeacht de sterke politieke steun voor deze faciliteit. - DIENSTVERLENING (politieoptreden)
– keurmerk woningen
– aanmoediging klachten te melden
– bereikbaarheid van de buurt agent
Keurmerk is via leveranciers van sloten en beveiligingssystemen aanvraagbaar. De gemeente heeft in haar voorlichtingspagina ruim een jaar geleden alle buurtagenten met foto en telefoonnummer gepubliceerd. De ‘misdaadcijfers’ voor Krimpen zijn in verhouding tot de grote stad zeer laag. Wel was er veel zorg over de distributie van drugs. Voor het overige is er weinig te horen over optreden o.i.d. van de wijkagenten. - DIENSTVERLENING (voorzieningen door commercie/vrijwilligers)
– service van bankinstellingen; bereikbaarheid, telebankieren stimuleren
– klussendiensten: wie, wat, waar en kosten
– computeronderricht, uitbreiding bestaande middelen en begeleiding aan huis
De banken hebben veel werk verricht om telebankieren aan te moedigen. Daarbij heeft de RaboBank een seniorenadviseur aangesteld die zorg draagt voor voorlichting en bijstand in bijzondere situaties, ondermeer de contant-geld- voorziening. De klussendienst wordt nog door de ANBO en door vrijwilligers in de lucht gehouden. Het computeronderricht kent diverse programma’s en wordt goed bezocht in het internetcafé in Crimpenersteyn. Dit is nu een officieel leercentrum van Seniorweb. De apparatuur is recentelijk vernieuwd. - WELZIJN & PARTICIPATIE (communicatieplan voor senioren)
– centrale rol voor bureau communicatie van de gemeente
– verspreiding via Klinker, regiobladen, website, vaste punten etc.
– goede herkenbaarheid en leesbaarheid
Het seniorenplatform heeft met steun van de afdeling Communicatie de communicatie naar de burgers opgezet en uitgevoerd. Drie- tot viermaal per jaar wordt een informatiebulletin voor senioren opgesteld en verzonden naar een doelgroep van ca. 1000 senioren. Deze hebben zich daartoe moeten opgeven bij het platform. Daarnaast heeft het platform een website in de lucht die tenminste 2 maal per maand wordt bijgewerkt. De heldere taal en grotere lettertekens komen de leesbaarheid voor de senioren ten goede. Daarnaast zijn bijeenkomsten georganiseerd en presenteert het platform zich middels flyers, vaandels en andersoortig drukwerk, alles in eenzelfde herkenbare stijl. - WELZIJN & PARTICIPATIE (sociaal isolement)
– opsporing door planmatig huisbezoek
– opleiden van vrijwilligers hiervoor
– ondersteuning door professionals
Met de komst van de seniorenadviseur ( zie onder zorg) is dit punt geheel ingevuld. - WELZIJN & PARTICIPATIE (proactieve gezondheidszorg)
– stimuleer periodieke geneeskundig onderzoek
– organiseer consultatie bureau voor senioren
– propageer individuele middelen
Periodiek geneeskundig onderzoek had en heeft niet de steun van de huisartsen. Zij stellen meer dan voldoende zicht te hebben op de oudere populatie. Daarbij wordt de eerstelijnszorg door de bouw en inrichting van een modern gezondheidscentrum nog beter geoutilleerd. De opstart van ‘voorposten’ van zowel het Havenziekenhuis als het IJsselland Ziekenhuis in resp. het Facet en het nieuwe gezondheidscentrum completeert het aanbod. - WELZIJN & PARTICIPATIE (senioren serieus nemen)
– start een klankbordgroep voor senioren
– aansluiting bij de Rotterdamse ombudsmanregeling
De ouderen in onze gemeente worden door het gemeentebestuur zeer serieus genomen. De instelling door B&W van het Seniorenplatform voor gevraagd en ongevraagd advies is hiervan een bewijs. De aansluiting bij de Rotterdamse ombudsmanregeling is sinds enige jaren een feit. Ook het doorlezen van de in dit stuk beschreven statussen geeft aan dat er in 5 jaar tijd zeer veel is opgestart en bereikt. Zoveel zelfs dat het seniorenplatform zich realiseert dat nu en dan enige terughoudendheid op zijn plaats is om de samenhang in de gemeenschap niet ‘scheef’ te trekken. - WELZIJN & PARTICIPATIE (veiligheid)
– meer sociaal contact in de wijk, ook door wijkagent
– buurtaandeelhouderschap, denk aan opzoomeren
Sociale samenhang en leefbaarheid hebben de afgelopen 2 jaar veel aandacht gekregen. Zowel het WMO-beraad als het Seniorenplatform zijn actief in/met de gedachten ontwikkeling. Duidelijk is wel dat maatregelen om de leefbaarheid te versterken of te vergroten vrijwel geheel op het terrein van de lokale overheid liggen. Positieve ontwikkelingen van sociale cohesie blijken moeilijk van ‘onderaf’ te starten. Recent is het eindrapport sociale samenhang en leefbaarheid, genaamd ‘Oog en Oor voor elkaar’, gereed gekomen. Ondersteuning, versterking etc. van de sociale cohesie blijft aandacht vragen de komende jaren. De ontwikkeling van BloemRijk waar alle bewoners, dus jong en oud, middels een vrijwillig sociaal ‘contract’ samen wonen en leven is een modern en goed voorbeeld in deze tijd. De buurtcoach speelt hierin een basisrol ter stimulering van diverse activiteiten en het mede oplossen van voorkomende problemen.